Tanya Tandenborsel

Vragen voor de kleuters

• Wat gebruik jij om te poetsen?
• Waarmee poets je je tanden, je gezicht, je kamer …?
• Waarmee poetst je mama of papa de tuin, de vuile vaat, het toilet, de auto … ?
• Wat denk je dat er gebeurt als je een glas poetst met een schuurspons?

Laat de kinderen verschillende soorten voorwerpen kiezen (en meebrengen van thuis), bijvoorbeeld: iets van hout, metaal, glas, plastic, bot, stof, klei … Kies vuile voorwerpen of maak ze vuil.

Vragen voor de kleuters

• Hoe voelt dit? Waarvan is het gemaakt?
• Zit er versiering op?
• Kan het makkelijk breken? Kan je er krassen op maken?

Laat de kinderen verschillende soorten schoonmaakmaterialen kiezen (en meebrengen van thuis): bezems, (grove of zachte) borstels, dweilen, doekjes (microvezel, vochtig …), staalwol, handschoenen, sponsjes (schuurspons, zachte spons), washandje …

Vragen voor de kleuters

• Hoe voelt dit? Is het hard of zacht?
• Waarvan is het gemaakt?
• Wat zou je hiermee poetsen? Waarom?

Welk voorwerp zou je met welk schoonmaakmateriaal poetsen? En waarom? Voorspel hoe schoon de voorwerpen achteraf gaan zijn.

Vragen voor de kleuters

• Wat denk je dat het makkelijkste te poetsen is? Wat is het moeilijkste? Waarom?
• Welk schoonmaakmateriaal past het beste bij een voorwerp? Waarom?
• Wat zou je zeker niet gebruiken om dit voorwerp te poetsen?

Laat de kinderen de voorwerpen poetsen met hun gekozen schoonmaakmateriaal tot ze terug schoon zijn. Pas op, je mag niets breken of beschadigen!

Vragen voor de kleuters

• Wat doe je als het niet proper wordt? Welk ander materiaal kan je gebruiken?
• Hoe zorgen we ervoor dat er niets kapot gaat? Wat doe je als er iets kapot gaat?

Leg de voorwerpen op een grote tafel. Vraag aan de kinderen met welk schoonmaakmateriaal elk voorwerp gepoetst is. Hebben ze hetzelfde materiaal gebruikt als ze voorspeld hadden? Of hebben ze toch iets anders moeten gebruiken?

Vragen voor de kleuters

• Waarom lukte het wel/niet?
• Is het zoals je dacht? Waarom denk je dat het zo is gegaan?
• Is alles volledig proper?

Bespreek de resultaten en reflecteer samen op wat dit betekent. Leg een link met ‘ergoed’ en ‘bewaren’.

Vragen voor de kleuters

• Wat zou archeoloog Frederik het beste gebruiken om te poetsen?
• Wat kan je met welke schoonmaakmaterialen poetsen? Waarom?
• Is het nodig om alles volledig proper te maken?
• Met welk materiaal zou je kunnen poetsen om het voorwerp zo proper mogelijk én zo lang mogelijk te bewaren?

Vragen voor de kleuters

• Waarom moeten opgegraven voorwerpen eerst schoongemaakt worden?
• Wat denk je dat moeilijk is aan het schoonmaken van oude, breekbare voorwerpen?
• Hoe zou een machine kunnen helpen met het schoonmaken?
• Welke grappige of slimme onderdelen kun je nu al bedenken voor jouw reinigingsmachine?

Laat de kinderen nadenken over wat archeologen kunnen vinden dat schoon moet worden: oude potten, stenen, botten, of stukjes metaal. Laat ze ook voorwerpen in de klas bekijken die vies zijn gemaakt met zand of aarde. Laat ze ze sorteren volgens ‘heel vuil’ en ‘niet zo vuil’, daarna volgens ‘heel breekbaar’ en ‘niet zo breekbaar’ …

Geef de kinderen daarna een bakje met zand en vondsten (bijvoorbeeld steentjes, schelpen, speelgoedfiguurtjes). Vraag hen hoe ze deze schoon kunnen maken zonder ze te beschadigen, zoals in de inleidende opdracht en de onderzoeksopdracht van de tandenborstel.

Vragen voor de kleuters

• Wat zou jij willen schoonmaken?
• Hoe maak je iets schoon zonder het kapot te maken?
• Wat kan jouw machine doen om het schoonmaken makkelijker te maken?

De kinderen bedenken in kleine groepjes een ontwerp voor hun reinigingsmachine. De machine moet voorzichtig zijn, maar kan ook leuke of grappige functies hebben om het werk interessanter te maken.

Criteria voor de reinigingsmachine:

• Zacht schoonmaken: de machine moet voorzichtig borstelen, blazen, of wassen.
• Handigheid: gebruik onderdelen zoals een kleine borstel of een mini-sproeier.
• Bewegende onderdelen: de machine kan draaien, blazen of sproeien.
• Stevigheid: de machine mag niet omvallen tijdens het schoonmaken.
• Creativiteit: grappige of gekke extra’s, zoals een fontein of een blazende olifantenslurf.

Tien ideetjes voor de machine

De kinderen bouwen hun machine met verschillende materialen. Laat ze onderdelen toevoegen die borstelen, blazen of sproeien.

Materialen

• Voor schoonmaken: kleine borstels, sponsjes, rietjes, bekertjes voor water.
• Voor beweging: elastiekjes, splitpennen, rietjes, wieltjes.
• Basis: karton, buizen, wc-rollen.
• Om te verbinden: tape, lijm, touw.

Hulpvragen voor kleuters

• Hoe kun je een borstel maken die beweegt?
• Wat kun je gebruiken om water te sproeien? En om zacht te blazen?
• Hoe kun je onderdelen stevig vastmaken?

Laat de kinderen hun machines testen op ‘vondsten’ (speelgoed, steentjes, etc.) die vies gemaakt zijn met zand of modder.

Vragen voor kleuters

• Hoe goed maakt jouw machine de vondsten schoon?
• Kan jouw machine voorzichtig werken?
• Welke onderdelen werken goed? Welke kunnen beter?

De kinderen passen hun machine aan om deze beter te laten werken.

Vragen voor kleuters

• Hoe kun je jouw machine zachter laten schoonmaken?
• Hoe kun je het makkelijker of sneller maken?
• Wat kun je toevoegen om het werk leuker te maken?

Sluit de les af met een groepsgesprek.

Vragen voor kleuters

• Hoe helpt jouw machine Frederik bij het schoonmaken?
• Wat werkte goed aan jouw ontwerp? Wat zou je verbeteren?
• Waarom is schoonmaken belangrijk voor archeologen?
• Wat vond je het leukst aan het bouwen van je machine?