Stap 1
Bepaal het tijdperk
Nodig
- bijlage: referentiekalenders
Er is veel materiaal waarmee we het tijdperk kunnen bepalen, wat ons helpt om vervolgonderzoek gerichter uit te voeren.
Uit welk tijdperk komen de meeste vondsten uit spoor 14?
- Duik in de vondstencatalogus van site BE2025-309.
- Gebruik de tijdslijn om het meest recente tijdperk van de vondsten te bepalen.
Noteer het tijdperk op de onderzoeksfiche.
Leg de referentiekalender van dat tijdperk klaar voor in stap 3.
Stap 2
Dateer met streepjes
Nodig
- bijlage: boomstamkist
- potlood
- papier
Het labo nam een monster van de boomstamkist waarop de jaarringen te zien zijn. Elke jaarring bestaat uit een lichte en donkere ring en toont hoe de omstandigheden waren in dat jaar.
Elke boom krijgt zo een uniek groeipatroon, vergelijkbaar met een streepjescode, die informatie geeft over de periode en de plaats waarin de boom groeide.
Wat is de ‘streepjescode’ van de boomstamkist?
- Teken de donkere strepen na op een blad papier.
- Zorg ervoor dat ze even breed zijn als de donkere ringen en de afstand ertussen klopt.
Stap 3
Achterhaal de ouderdom van de boomstamkist met dendrochronologie
Nodig
- bijlage: referentiekalender
Vergelijk de streepjescode met de referentiekalender (uit stap 1) en schuif tot je de juiste positie vindt.
- Met welk jaartal komt het begin en het einde van de streepjescode overeen?
- Voor welke regio geldt deze referentiekalender? Waarom heeft elke regio een eigen referentiekalender, denk je?
Vul het onderzoeksrapport aan.
Noteer hoe oud de boomstamkist ongeveer is.
Stap 4
Contacteer het labo
In het graf is ook een houten kom aangetroffen, maar er zijn te weinig jaarringen zichtbaar om deze met dendrochronologie te dateren. Gelukkig hebben we een alternatief: koolstofdatering!
Contacteer het labo zodat de C14-expert een analyse kan opstarten:
Stap 5
Bereken de ouderdom van de houten kom met de C14-methode
Nodig
- rekenmachine
- potlood
- papier
Hoe oud is de houten kom?
- Open de labo-analyse.
- Bepaal de ouderdom met het stappenplan hieronder.
Vul de tabel in.
- Teken de tabel na.
- Vul het percentage overgebleven C14 in dat je kreeg van het labo.
- Vul in tussen welke twee percentages in de referentietabel dit getal ligt.
- Noteer de jaartallen van punt 1 en punt 2.
Bereken de geschatte ouderdom (±50 jaar) van de houten kom:
Vul het onderzoeksrapport aan.
- Noteer de vermoedelijke ouderdom van de houten kom.
- Noteer de vermoedelijke ouderdom van het centrale graf
(via de info over de houten kom en boomstamkist).
Na dit onderzoek …
Via dendrochronologie en C-14-analyse kon je net een geheim van de site blootleggen: je weet nu hoe oud de site ongeveer is. Maar … was zo’n boomstamkist typisch voor dat tijdperk? Komt dit vaker voor? En waarom zijn er zoveel vondsten in het graf gevonden? Ontdek meer hieronder en in de andere onderzoeken.
Extra 1
Meer weten
Door de dendrochronologie en koolstofdatering weten we nu dat het centrale graf uit de bronstijd komt. Volgens de C14-analyse die ik net binnen kreeg komen ook de crematieresten uit de graven uit de midden of late bronstijd.
Extra 2
Andere voorwerpen
Ook voorwerpen die we met de zojuist toegepaste technieken niet kunnen dateren, kunnen ons toch waardevolle informatie opleveren. Ze geven aanwijzingen over de tijdsperiode, het gebruik en de herkomst.
Bekijk nog ’s de vondstencatalogus.
Bespreek:
- Welke voorwerpen had je verwacht te vinden in de grafheuvel? Welke vondsten verrassen je?
- Wat vertellen deze voorwerpen over het leven, beroep en de rijkdom van de mensen die hier begraven zijn?
- Welke voorwerpen ontbreken volgens jullie? Waarom zouden dat zo zijn?
