Stap 1
Fragmenteer DNA
DNA is als een klein ‘bouwplan’ dat in bijna elke cel van je lichaam zit. Het bestaat uit een unieke code van letters, gerangschikt in groepjes van drie. Deze code vertelt meer over de genetische eigenschappen van een persoon.
Bereid de DNA-staal voor.
- Open de DNA-analyse.
- Kopieer de letters uit de DNA-staal naar een Word-document of kladblok.
- Zet een spatie na elke drie letters.
Stap 2
Ontrafel DNA-code
Wat kun je leren uit het DNA-staal van individu VI?
- Welke oogkleur, haarkleur, haarvorm en dominante hand vind je terug in de DNA-analyse?
Vul het onderzoeksrapport aan.
Noteer de genetische eigenschappen van individu VI.
Stap 3
Onderzoek genetisch verwantschap
Nodig
- bijlage: DNA-markers-tabel
- potlood
Welke mensen uit de grafheuvel zijn familie van individu VI?
-
- Bekijk de DNA-markers-tabel.
- Vergelijk de rij van individu VI met de andere rijen in de tabel.
Omcirkel de gemeenschappelijke getallen die op dezelfde plek in de tabel staan.
- Noteer wie de familie van individu VI is volgens het aantal gemeenschappelijke getallen:
- meer dan vijf? → directe familie (broer of zus)
- vijf? → directe familie (kind en ouder of halfbroers en -zussen)
- minder dan vijf? → verre familie
- nul? → geen familie
Vul het onderzoeksrapport aan.
Noteer de familieleden van individu VI.
Stap 4
In hetzelfde graf
Nodig
- bijlage: DNA-markers-tabel
- potlood
Individu III en IV liggen volgens de bodemkundige in hetzelfde graf.
Welk verwantschap hadden individu III en IV?
- Gebruik de DNA-markers-tabel en de informatie uit de vorige stap.
Na dit onderzoek …
Dankzij DNA-onderzoek konden we niet alleen de genetische eigenschappen van individu VI ontdekken, maar ook wat de relatie was met de andere personen in de graven. Maar waarom zijn al deze individuen op dezelfde locatie begraven? Zijn ze ook in die omgeving opgegroeid? Ontdek meer hieronder en in de andere onderzoeken.
Extra 1
Meer weten
We kregen een update binnen van de DNA-specialist! Volgens verder DNA-onderzoek heeft individu VI (voor)ouders uit Schotland.
Extra 2
Isotopenonderzoek
Nodig
- papier
- potlood
Alles om ons heen bestaat uit atomen die meestal in verschillende versies voorkomen: isotopen. Isotopen zitten in water, planten, dieren en mensen. In alles wat we eten en drinken zitten kenmerkende isotopen van die locatie.
Door Strontium-isotopen in menselijk botmateriaal te onderzoeken, kunnen we niet enkel achterhalen wat een persoon at, maar ook waar die opgroeide.
In welke regio zijn alle individuen in de grafheuvel opgegroeid?
- Open de isotopenkaart.
- Bereken de min. en max. waarde van elke individu in de isotopenanalyse op deze manier:
- min. waarde = waarde – foutenmarge
- max. waarde = waarde + foutenmarge
- Vul deze waarden (values) in bij de ‘Sample query‘.
- Welke regio’s zijn nu zichtbaar? Daar groeide die persoon waarschijnlijk op.
