Uitdaging van Dieter
Onderzoek het veranderende landschap in jouw regio en los drie landschapsraadsels op.
5de en 6de leerjaar
Voor de leerkracht
Print de bijlage
- landschapskaart – 1 of 2x, enkelzijdig, A3
- personagekaarten – 1 of 2x, enkelzijdig
Projecteer de raadsels bij stap 3.
Stap 1
Zoek een plek voor iedereen
Verdeling
- allen samen
- of in twee groepen
Nodig
- landschapskaart(en)
- personagekaarten
Leg de landschapskaart zichtbaar voor iedereen.
- Kijk goed naar de kaart.
- Wat valt jullie op?
Zoek een plek op de kaart voor elk personage.
- Iemand leest een personagekaart luid en duidelijk voor.
- Bespreek: waar hoort dit personage thuis en waarom?
- Leg de avatar van het personage op de kaart.
- Doe dit voor alle personagekaarten.
Stap 2
Pas het landschap aan
Verdeling
- allen samen
- of in twee groepen
Nodig
- landschapskaart(en)
- personagekaarten
Bespreek: hoe ziet het landschap er in 50 jaar uit?
- Wat is bijgekomen of verdwenen en waarom? Bv. huizen, wegen, steden, rivieren, landbouwgrond, bossen … ?
- Wat als een rivier zou opdrogen of overstromen?
- Wat als de grenzen worden aangevallen?
Teken deze veranderingen op de landschapskaart.
- Tijdens het nadenken tekent iemand de aanpassingen aan het landschap.
- Je mag gerust wat krabbelen en bijsturen.
Stap 3
Los de 3 landschapsraadsels op
Verdeling
- allen samen
- of in groepjes
Los de drie landschapsraadsels op en bekijk daarna de oplossingen.
Raadsel 1: Waarom is deze boerderij verlaten?
Hulpvragen:
- Waarom is deze plek gekozen om een boerderij te bouwen?
- Wat heeft een boer nodig om zijn planten en dieren te verzorgen?
- Op wat voor grond is deze boerderij gebouwd?
- Wat gebeurt er als je iets laat liggen op het strand?
Raadsel 2: Waarom kozen mensen deze plek om grafheuvels te bouwen?
Hulpvragen:
- Waarom zou je iets hoog zetten?
- Waarom worden (graf)monumenten gebouwd?
- Hoe kon je in de bronstijd je weg vinden zonder kaart of google maps?
Raadsel 3: Waarom kozen de pottenbakkers deze locatie voor hun werkplaats?
Hulpvragen:
- Wat heb je nodig om potten te maken?
- Hoe kan je de ovens doen werken?
- Waar kan je een grote hoeveelheid potten verkopen?
Oplossingen
Oplossing raadsel 1
De boerderij staat op zandgrond. Daar zit niet veel water en voedingstoffen in voor planten en dieren. Door langdurige droogte werd de hele boerderij bedekt met een dikke laag stuifzand. De boerderij werd al snel verlaten. Hier kan je de echte archeologische site zien.
Oplossing raadsel 2
Om de doden te eren, werd in de bronstijd een grafheuvel bovenop een bestaande heuvel gezet. Zo waren de graven zeker zichtbaar en werden de doden niet vergeten. De heuvels dienden ook als herkenningspunten in het landschap. Hier kan je de echte archeologische site zien.
Oplossing raadsel 3
De pottenbakkers kozen deze plek omdat ze met de klei uit de bodem hun potten konden maken. In de buurt was er ook een bos, waaruit ze hout konden halen voor hun ovens. In de nabije stad konden ze hun potten verkopen. Hier kan je de echte archeologische site zien.
Stap 4
Bespreek landschapsarcheologie
Verdeling
- allen samen
Bespreek samen
- Welke invloed heeft de mens op het landschap en omgekeerd?
- Wat heeft je verrast?
Proficiat junior archeologen!
Jullie zijn weer een beetje meer geduldige puzzelaars.
Wat leerde je als junior archeoloog?
Archeologen bestuderen ook landschappen (en niet alleen voorwerpen).
Archeologen worden vaak vooral gezien als onderzoekers van potten en scherven, maar ze onderzoeken ook landschappen, de bodem zelf, de natuur, de leefomgeving van de mens …
Archeologen onderzoeken hoe die landschappen veranderen.
Archeologen proberen te achterhalen hoe landschappen doorheen de tijd veranderen, onder andere door de invloed van mens en natuur.
Archeologen leren via het landschap veel over hoe mensen leefden en het landschap gebruikten.
Ze zien waar mensen wonen, welke plekken ze vermijden, waar ze handel voeren of aan landbouw doen … Het voordeel dat de mens uit een landschap haalt, leert ons veel over zijn doen en laten. Hoe meer archeologen hierover leren, hoe meer ze die kennis kunnen gebruiken om te voorspellen waar andere archeologische vindsplaatsen zich bevinden.
