De bijl uit Oostkamp

Uitdaging van Lisa

Los een probleem op met een steen!

5de en 6de leerjaar

Voor de leerkracht

Print de bijlagen
Voorzie
  • per 3 leerlingen een tablet, pc of laptop
  • materiaal om te polijsten: zeep, een emmer water, schuurpapier met korrel 60, korrel 160 en korrel 360 voor elke leerling en een stukje leer voor elke leerling.
Projecteer de bijlage

Stap 1

Los de raadsels op

Verdeling

  • allen samen
Los deze raadsels op:
  • Wat wordt natter terwijl het droogt?
  • Een gezin heeft vijf kinderen en vier appels. Hoe kunnen de appels eerlijk verdeeld worden over alle kinderen?
  • Je staat aan de kant van een rivier met een vos, een kip en een zak graan. Je wil de rivier oversteken met een boot, maar kan telkens maar 1 ding meenemen. Als Je de vos alleen laat met de kip, eet de vos de kip op. Als je de kip alleen laat met de zak graan, eet de kip het graan op. Hoe kan je alles naar de andere kant van de rivier krijgen?

Ontdek de oplossing hier.

Bespreek:
  • Op welke manier moet je nadenken om het antwoord te vinden op de raadsels? Is het antwoord altijd voor de hand liggend?
  • Zijn er verschillende oplossingen mogelijk voor de raadsels?

Stap 2

Onderzoek de bijl

Verdeling

  • allen samen

Nodig

  • replica bijl
Bestudeer de bijl.
Beschrijf om beurt iets wat je opvalt:
  • Wat zie je?
  • Wat voel je?
  • Wat ruik je?
  • Hoe groot is het?
  • Hoe zwaar is het?
  • Uit welk materiaal is het gemaakt?
  • Welke kleuren zie je?
  •  …

 

Stap 3

Ontdek het verhaal van de bijl

Verdeling

  • allen samen

Nodig

  • replica bijl
De bijl is gevonden in de buurt van Oostkamp, maar de exact locatie is niet gekend.

Bedenk een antwoord op de volgende vragen:

  • Hoe oud is de bijl?
  • Hoe is de bijl gemaakt?
  • Waarvoor werd de bijl gebruikt?

Luister naar het interview met de bijl om de antwoorden te weten te komen!

Meer weten over waar de bijl is gevonden? Ontdek het op onze website.

Stap 4

Onderzoek uitvindingen

Verdeling

  • eerst allen samen, dan groepjes van 3

Nodig

  • bijlage onderzoeksfiche uitvindingen
  • tablet, laptop of pc per drie leerlingen

Maak een lijst op het bord van uitvindingen die jullie belangrijk vinden.

Schrijf minstens tien uitvindingen op.

Onderzoek per groepje een uitvinding uit jullie lijst:

onderzoeksfiche

Vertel aan elkaar de resultaten van jullie onderzoek.

Stap 5

Word een uitvinder

Verdeling

  • groepjes van 3

Nodig

  • bijlage ontwerpblad uitvinding

Denk na over een probleem dat je wil oplossen.
Schrijf dit op jullie ontwerpblad.

ontwerpblad

Word een uitvinder. Gebruik hiervoor jullie ontwerpblad:

  • Bedenk vier mogelijke oplossingen voor je probleem. Net als de prehistorische mens, moet je een gepolijste steen gebruiken in je nieuwe uitvinding.
  • Kies het beste idee. Hou rekening met de volgende vragen: Werkt de oplossing in alle omstandigheden? Werkt de oplossing voor iedereen?
  • Maak een ontwerp van jullie uitvinding.

ontwerpfiche

Stap 6

Los een probleem op met een steen

Verdeling

  • groepjes van 3

Nodig

  • bijlage ontwerpblad uitvindingen
  • bijlage stappenplan polijsten
  • materiaal om te polijsten
Ga naar buiten en verzamel stenen.
  • De stenen moeten ongeveer zo groot zijn als je duim.
  • De stenen mogen geen breuken of kleine gaatjes op het oppervlak bevatten.
  • Kies verschillende soorten stenen (grootte, vorm, hardheid…).

Projecteer de bijlage stappenplan polijsten.
Volg de stappen en polijst de verzamelde stenen.

stappenplan

Los een probleem op met een steen:
  • Maak een prototype van je uitvinding met je gepolijste steen.
  • Kies hiervoor de gepolijste steen die het beste past bij jullie ontwerp.

Presenteer jullie ontwerpen aan de klas.
Vertel minstens het volgende:

  • het probleem
  • de naam van jullie uitvinding
  • waarom jullie kozen voor deze oplossing
  • wat je ermee kan doen

Proficiat junior archeologen!

Jullie zijn weer een beetje meer vondsten(f)luisteraars.

Wat leerde je dankzij dit object uit Oostkamp?

In het Neolithicum (Nieuwste Steentijd) hadden mensen nood aan nieuw gereedschap.

De evolutie van jagen en verzamelen naar landbouw zorgde voor de nood aan gepolijste bijlen om snel en efficiënt bomen om te hakken. Deze bijlen werden heel belangrijk in het leven van de prehistorische mens en kregen zelfs een symbolische waarde.

Gepolijste bijlen zijn een toppunt van geduld.

Het is niet eenvoudig om een stenen bijl volledig glad te maken. Je hebt misschien niet veel materiaal nodig, maar wel veel tijd en geduld. Het polijsten van bijlen is een knap staaltje ambachtelijk werk uit de prehistorie.

Als uitvinder moet je probleemoplossend denken.

Uitvindingen kunnen problemen en uitdagingen oplossen. Veel van de grootste uitvindingen in de geschiedenis hebben de manier waarop mensen leven, werken en communiceren ingrijpend veranderd. Uitvinders spelen een essentiële rol in de evolutie van de samenleving en onze manier van leven.