Uitdaging van Frederik
Overleef de zeespiegelstijging!
5de en 6de leerjaar
Voor de leerkracht
Print de bijlagen
- Invulpaspoort Doggerlanddier – per 3 leerlingen, enkelzijdig
- Kanskaarten Doggerlandspel – 1x, dubbelzijdig
- Doggerlandtegels – 1x, dubbelzijdig, A3
- Zeespiegelmeter – 1x, dubbelzijdig, A3
- Starttegel – 1x, dubbelzijdig, A3
- Spelregels Doggerlandspel – 1x, dubbelzijdig
Voorzie
- Per 3 of 4 leerlingen een tablet, pc of laptop
- Materiaal voor het zeespiegelexperiment: twee maatbekers, twee ijsblokjes, markeerstift, klompje klei
- Materiaal om doggerlanddieren te knutselen, bv. kniptang, ijzerdraad, krantenpapier, behangerslijm, aluminiumfolie, verf, penselen, keukenpapier, plakband…
- Een dobbelsteen
Stap 1
Observeer de zeespiegel
Verdeling
- allen samen
Nodig
- twee maatbekers
- twee ijsblokjes
- markeerstift
- klompje klei
Voer het zeespiegelproefje uit.
- Voeg aan maatbeker 1 een klompje klei toe. Dit is de landmaatbeker, de andere is de zeemaatbeker.
- Vul beide maatbekers voor de helft met water. Zorg ervoor dat de klei boven het water uitkomt.
- Leg een ijsblokje in beide maatbekers. Zorg ervoor dat het ijsblokje in de landmaatbeker helemaal boven het water ligt, op het stukje klei.
- Duid het niveau van de zeespiegel (het water) aan met een markeerstift.
- Laat de ijsblokjes smelten in de maatbekers.
Observeer de zeespiegel in beide maatbekers en bespreek samen:
- Wat merk je op over het niveau van de zeespiegel in de maatbekers?
- Is het niveau van de zeespiegel gestegen of gedaald? Waarom?
- Wat is het effect van klimaatopwarming op het niveau van de zeespiegel?
Stap 2
Onderzoek de mammoettand
Verdeling
- allen samen
Nodig
- replica mammoettand
Bestudeer de mammoettand.
Beschrijf om beurt iets wat je opvalt:
- Wat zie je?
- Wat voel je?
- Wat ruik je?
- Hoe groot is het?
- Hoe zwaar is het?
- Uit welk materiaal is het gemaakt?
- Welke kleuren zie je?
Stap 3
Ontdek het verhaal van de mammoettand
Verdeling
- allen samen
Nodig
- replica mammoettand
De mammoettand is gevonden in de Noordzee.
Bedenk een antwoord op de volgende vragen:
- Waarom lag er een mammoettand in de Noordzee?
- Hoe is de mammoettand gevonden?
- Hoe oud is de mammoettand?
Luister naar het interview met de mammoettand om de antwoorden te weten te komen!
Meer weten over waar de mammoettand is gevonden? Ontdek het op onze website.
Stap 4
Onderzoek een dier uit Doggerland
Verdeling
- groepjes van 3
Nodig
- invulpaspoort
- tablet, pc of laptop
- ev. boeken over de ijstijd
Zoek op welke dieren er in Doggerland leefden.
- Schrijf minstens tien diersoorten op het bord.
Kies per groepje een Doggerlanddier om te bestuderen.
- Zoek een afbeelding van je gekozen dier. Print de afbeelding of maak een tekening.
- Zoek informatie op over je gekozen dier.
- Vul het paspoort van je Doggerlanddier in.
Presenteer de gevonden informatie per groepje aan de rest van de klas.
Toon telkens een foto van je Doggerlanddier via het scherm of via een afdrukje.
Stap 5
Maak je eigen Doggerlanddier
Verdeling
- groepjes van 3
Nodig
- materiaal voor Doggerlanddieren
- tablet, pc of laptop
Maak het skelet van je doggerlanddier.
- Zoek op hoe het skelet van je gekozen Doggerlanddier eruit zag.
- Bestudeer de opbouw van het skelet.
- Maak een ijzeren geraamte. Dit zal de basis vormen voor je dier.
Verstevig je ijzeren geraamte.
- Wikkel aluminiumfolie rond de ijzerdraad tot je een stevige basis hebt. Zorg ervoor dat je dier op zichzelf kan staan.
Maak de huid van het dier.
- Geef het dier extra volume met krantenpapier en plakband. Voeg verschillende lagen krantenpapier en behangerslijm toe.
- Laat drogen.
Schilder het dier en laat drogen.
Tevreden met het resultaat? Voeg eventueel nog enkele laatste details toe met een stift.
De Doggerlanddieren zijn jullie pionnen in stap 6.
Stap 6
Overleef de zeespiegelstijging
Verdeling
- alle groepjes samen
Nodig
- speelveld (bv. speelplaats)
- dobbelsteen
- spelregels
- zeespiegelmeter
- Doggerlandtegels en starttegel
- kanskaarten
- replica mammoettand
- eigen Doggerlanddieren (als pion)
Bereid het Doggerlandspel voor volgens de instructies in de spelregels.
Overloop samen de spelregels.
Speel het Doggerlandspel en overleef de zeespiegelstijging!
Proficiat junior archeologen!
Jullie zijn weer een beetje meer vondsten(f)luisteraars.
Wat leerde je dankzij dit object uit Knokke-Heist?
Onder de huidige Noordzee ligt een grote archeologische site: Doggerland.
Gedurende honderdduizenden jaren was het gebied dat wij nu als Noordzee kennen droog land. Bewijzen van dit uitgestrekte verdwenen landschap, zoals de fossiele mammoettand, worden af en toe opgevist of spoelen aan op het strand.
Duizenden jaren geleden zag het landschap er in onze regio helemaal anders uit.
Doggerland was een grote grasvlakte of een steppe. Het was voornamelijk het domein van mammoeten en andere prehistorische dieren, maar er leefden ook jagers-verzamelaars.
Klimaatverandering kan vergaande gevolgen hebben.
Door de stijgende temperatuur smolten zo’n 5500 jaar geleden grote delen van gletsjers (landijs). Het zeespiegelniveau steeg en Doggerland kwam volledig onder water te liggen. Hierdoor was de uitgestrekte grasvlakte tussen Engeland en onze kust niet meer bewoonbaar voor de vele prehistorische diersoorten en de mensen die er leefden.
